Gözüm Açık Gider Ne Demek? Siyaset Biliminin Merceğinden Güç, Adalet ve Vicdan Üzerine
Bir siyaset bilimci olarak her zaman şu soruyu sorarım: İnsan, adaletin olmadığı bir düzende nasıl yaşar? “Gözüm açık gider” sözü, bu sorunun halk dilindeki en yalın, en çıplak yanıtıdır. Bu ifade, sadece bir pişmanlık ya da özlem değil; bir hesaplaşma, bir adalet talebi ve çoğu zaman da sistemin işleyişine duyulan derin bir güvensizliğin itirafıdır.
Bu yazıda “gözüm açık gider” sözünü bireysel bir serzeniş olmaktan çıkarıp, siyasal bir metafor olarak ele alacağım. Çünkü bu ifade, bir bireyin değil, aslında bir toplumun ruh halini anlatır.
İktidar İlişkilerinde “Açık Göz”: Güç ve Hesaplaşma
Siyaset biliminin temel kavramlarından biri olan iktidar, görünmeyen bir ağ gibi her yere sızar. “Gözüm açık gider” diyen biri aslında şunu söyler: “Bana vaat edilen adalet gerçekleşmedi.” Bu bir bireysel hüsran değil, bir sistem eleştirisidir.
Güç, siyasal anlamda her zaman bir “sahip olma” pratiğidir. Erkek egemen siyaset geleneğinde güç, kazanmak ve hükmetmekle ölçülür. Bu noktada erkeklerin “gözüm açık gider” söylemindeki alt ton, çoğu zaman stratejik bir kayıptan, kontrol edemediği bir güç alanından kaynaklanır. Onun gözünün açık gitmesi, “iktidar elden gitti” korkusudur.
Oysa kadınların bu ifadeyi kullanma biçimi, genellikle duygusal adalet ve toplumsal eşitlik bağlamındadır. Kadın, “gözüm açık gider” derken; kaybettiği bir mevkiyi değil, sahip olamadığı bir temsiliyet hakkını, duyulmayan sesini, görülmeyen emeğini anlatır.
Kurumların Körlüğü: Adaletin Görmediği Vatandaş
Bir devletin gücü, kurumlarının adil ve hesap verebilir olmasından gelir. Ancak vatandaşın “gözüm açık gider” demesi, bu güven ilişkisinin çöktüğünü gösterir. Artık birey, devleti bir koruyucu olarak değil, bir seyirci olarak görür.
Bu noktada şu soruyu sormalıyız: Bir vatandaşın gözü neden açık gider?
Belki de çünkü:
– Hak ettiği adaleti bulamamıştır.
– Emeği görülmemiştir.
– Kendi devletine inanmayı bırakmıştır.
Kurumların körlüğü arttıkça, yurttaşın vicdanı daha çok uyanır. “Gözüm açık gider” sözü, aslında bir uyarıdır: “Bu sistem artık bana ait değil.”
İdeolojinin Perdesi: Görmeyenler ve Gözleri Açık Gidenler
İdeolojiler, insanların dünyayı nasıl gördüğünü belirler. Ancak ideolojinin en tehlikeli hali, hakikati görünmez kılmasıdır. “Gözüm açık gider” diyen kişi, ideolojik perdenin arkasını fark etmiş kişidir. Artık “kör inanç”la değil, “açık göz”le bakmaktadır.
Erkekler bu farkındalığı çoğu zaman güç kaybıyla hisseder; kadınlarsa görünmezliğin ağırlığıyla. Bir erkek “ülkem için gözüm açık gider” derken, bir kadın “emeğim, sözüm, hayatım görülmeden giderim” diyebilir. Bu farklı bakışlar, aslında aynı yapısal sorunun iki yüzüdür: temsil eksikliği.
Vatandaşlık ve Vicdan: Gözün Açık Kalması Bir Direniş mi?
Siyasal katılım sadece sandığa gitmekle ölçülmez; vicdanla da ilgilidir. “Gözüm açık gider” diyen bir vatandaş, aslında bir tür sivil itaatsizlik sergiler. O, sistemin dayattığı suskunluğa karşı içsel bir muhalefet yaratır.
Bu durumda “açık göz”, uyanıklık demektir. Yani ölmeden önce bile farkında olmaktan, düşünmekten, sorgulamaktan vazgeçmemek.
Siyaset biliminin özünde de bu vardır: farkında kalmak.
O halde şu soruyu sormalıyız: Bir toplumun gözü kapalıyken kim kazanır, kim kaybeder?
Ve bir gün herkesin gözünü açık bırakan bu adaletsizlik zincirini kim kırar?
Sonuç: “Gözüm Açık Gider” Bir Veda Değil, Bir Uyarıdır
“Gözüm açık gider” ifadesi, sadece geçmişe değil, geleceğe de dönüktür. Bu söz, bir siyasal vicdanın yankısıdır. Toplum, kurumlarına güvenini yitirdiğinde; vatandaş, sesini duyuramadığında; kadınlar eşit temsil edilmediğinde; erkekler güç kaybını tehdit saydığında, herkesin gözü açık kalır.
Belki de bu söz, bir toplumun kendi iç muhasebesidir: “Ben adil bir düzen göremedim.”
Ama aynı zamanda bir çağrıdır: “Belki siz görürsünüz.”
—
Etiketler: #siyasetbilimi #adalet #vatandaşlık #ideoloji #güçilişkileri #kadınvesiyaset